„Ruch jest życiem – życie jest ruchem”
Alfred Senger
Mówiąc o „motoryce” mamy na myśli ogólną sprawność ruchową człowieka i jego zdolność do wykonywania wszelkich działalności związanych z ruchem. Motoryką małą nazywamy sprawność dłoni i palców, motoryką dużą sprawność fizyczną całego ciała.By prawidłowo stymulować rozwój ruchowy dziecka należy pamiętać, że zaczyna się on od motoryki dużej (ogólnej sprawności ruchowej) aby później przejść do rozwoju motoryki małej.
MOTORYKA MAŁA: rysowanie, lepienie z plasteliny, chwytanie przedmiotów, zawiązywanie butów, zapinanie guzików, pisanie- rozwój manualny, rozwój chwytu.
MOTORYKA DUŻA: bieganie, skakanie, pokonywanie przeszkód, gra w klasy, gra w piłkę, zabawy równoważne, w których ważna jest koordynacja wzrokowo-ruchowa, związane z rzutem, celowaniem
Sprawność ruchowa wzrasta u dziecka z wiekiem:
– 3 latek jest zręczny, chodzi prosto pewnym krokiem, potrafi stać chwilę na jednej nodze, chodzi i skacze w takt muzyki, wchodzi i schodzi po schodach, rozpina guziki, itp.
– 4 latek jest bardzo żywy i ruchliwy, chętnie wykonuje czynności wymagające zachowania równowagi, rzuca piłką wykonując ruch całym ciałem, podskakuje w rytm muzyki,
– 5 latek jest zaradny, umie sprawnie posługiwać się rękami (rysować, zapinać guziki, sznurować buty, chwyta już piłkę dłońmi) . Niezręczne dotąd ruchy, dzięki ćwiczeniom stają się bardziej harmonijne, rytmiczne i skoordynowane,
– 6 latek charakteryzuje się dużą zręcznością i ruchliwością. Potrafi także odbić piłkę o ziemię i schwytać ją, skakać w dal, jeździć na rowerze, zawieszać się i przekręcać na drążku. Pojawia się tu umiejętność utrzymywania równowagi w różnych pozycjach, czego przykładem jest bieg połączony z rzucaniem piłki w określonym kierunku, sprawne chwytanie z podskokiem, chodzenie po równoważni.
Dlaczego umiejętności motoryczne są przydatne w przedszkolu?
– dziecko z większym sukcesem będzie się włączać do różnych gier, sprawniej operować zabawkami;
– sprawne motorycznie dziecko potrzebuje mniej pomocy w rozmaitych czynnościach. Będąc w grupie jest jednym z wielu dzieci, zatem im bardziej jest samodzielne, tym jest mu łatwiej i zyskuje większą pewność co do swoich możliwości (nie musi np. prosić o pomoc przy wyjęciu jakiejś zabawki, gdyż samo sprawnie otwiera pudełko, sięga po coś na półkę itp.) – zabawa w wieku przedszkolnym jest realizowana jako wyraz różnych aktywności motorycznych. Jeżeli dziecko ma trudność w układaniu klocków, łapaniu piłki czy innych podobnych czynnościach, grupa dzieci może wyłączać go z zabawy (lub samo dziecko nie podejmuje udziału w zabawie)
– motoryka powiązana jest z rozwojem intelektualnym. Słabo rozwinięte zdolności motoryczne powodują niepewność, niezgrabność czy powolność, a to wpływa na spowolnienie rozwoju umysłowego, blokuje ciekawość dziecka; – sprawność motoryczna niesie za sobą większą zaradność, uważność i aktywność. Oceniając się w odniesieniu do innych dzieci, cechy te z pewnością dodadzą dziecku pewności i zwiększą szacunek do własnej osoby.
Praktyczne wskazówki, czyli na co zwrócić uwagę, by rozwijać motorykę:
– zadbajcie o stan fizyczny dziecka. Zdrowsze dzieci robią większe postępy w rozwoju motorycznym, w przeciwieństwie do dzieci chorowitych, które będąc osłabione, nie mają możliwości i okazji, aby ćwiczyć i tym samym usprawniać motorykę; – zwracajcie uwagę na sposób odżywiania. Dieta powinna być zrównoważona. Dziecko otyłe ma zdecydowanie słabsze zdolności motoryczne; – stwarzajcie okazję do różnorodnych aktywności – spacerujcie, uczcie jeździć na rowerze, pozwalajcie korzystać z placów zabaw, z różnymi sprzętami. Dziecko, spędzające większość czasu w mieszkaniu, wolniej rozwinie zdolności motoryczne;
– nie wyręczajcie dziecka w ubieraniu się (jeśli potrafi już to zrobić);
– zachęcajcie do samodzielnego sięgania po zabawkę, która upadła lub znajduje się na wyższej półce;
– nie nalegajcie na naukę drobnych i precyzyjnych ruchów dopóki dziecko nie opanuje tych podstawowych z zakresu dużej motoryki, np. szanujcie same starania, jeśli nawet rysunki bardziej przypominają bazgroły. To ważny etap, który przygotowuje do dalszego rozwijania umiejętności pisania i rysowania;
– nie przyśpieszajcie nauki czynności, na które dziecko jeszcze nie jest gotowe, gdyż wzbudzi to w nim lęk przed dalszymi próbami i spowoduje rezygnację.
– unikajcie karcenia z powodu nieudolności, potknięcia czy upuszczenia czegoś. To może jeszcze bardziej usztywnić ruchy dziecka i nasilić niezręczność
– będąc w parku czy na placu zabaw, zachęcajcie do tego, aby dziecko skakało na dwóch nogach do przodu i do tyłu, następnie na jednej nodze, a także bawiło się w klasy. Ćwiczenia takie usprawniają koordynację ruchową.
– tańczcie – wspólnie lub zachęcajcie dziecko do takiej aktywności. To rozwinie zdolności przestrzenne i poczucie kontroli nad ciałem.
-bawcie się piłką – łapcie, odbijajcie zamiennie raz jedną raz drugą ręką, wrzucajcie Do zaimprowizowanego kosza. Korzystnie wpłynie to na kontrolę i koordynację ruchów.
Opracowała: Bożena Wilk