Muzyka posiada ogromne możliwości integracyjne. Wpływając na sferę poznawczą, emocjonalną, motywacyjną, wykonawczą, prowadzi do wszechstronnego rozwoju dziecka, przyczynia się też do zainteresowania się sztuką, wzmaga ekspresję twórczą dzieci, ich zaangażowanie emocjonalne.
Wspomagając nabywanie umiejętności matematycznych muzyka może stanowić pomoc między innymi w procesie kształtowania pojęć liczbowych, w posługiwaniu się nazewnictwem matematycznym, w kształtowaniu poczucia czasu, pojęcia kierunku, wyobrażenia figur, w orientacji dotyczącej stosunków czasowych i przestrzennych, w posługiwaniu się symbolami, w określeniu położenia w przestrzeni, w wyodrębnianiu i w opisywaniu cech wielkościowych, klasyfikowaniu przedmiotów według cech jakościowych, jak również w posługiwaniu się liczbą. W toku działalności muzycznej występuje wiele sytuacji, które można przenieść na grunt matematyczny.
Aktywność muzyczna, tak jak regularne ćwiczenia matematyczne „gimnastykują” mózg: rozwijają inteligencję i zdolności poznawcze, poszerzają horyzonty. Zajęcia z matematyki i muzyki ćwiczą pamięć. Jeśli chcemy, aby nowe pokolenia młodych ludzi nie miało w szkole problemów z matematyką należy ćwiczyć jego pamięć także poprzez działalność artystyczną: śpiewając piosenki, wierszyki, rymowanki, grając na instrumentach, tańcząc (nauka układu choreograficznego).
Przykłady zabaw matematyczno- muzycznych dla dzieci w wieku przedszkolnym
Melorymki
Melorymki, czyli muzyczne rymowanki, krótke piosenki dla dzieci, pełne rymów i rytmów. Któż nie zna prostych wierszyków w stylu „Wlazł kotek na płotek, „Idzie rak czy „Ele mele dudki? Rymowanki dla dzieci charakteryzuje rytm i powtarzające się fragmenty, są więc łatwe do zapamiętania i odtworzenia. Połączenie zabaw słowno-muzycznych z ruchem dostarcza dzieciom mnóstwo zabawy, radości i śmiechu oraz przekłada się na wieloaspektowy rozwój dziecka. W szczególności na rozwój pamięci, kreatywności, inteligencji językowej oraz pewności siebie.
- Ele mele dudki
- Lata osa koło nosa
- Ene due rike fake
- Wlazł kotek na płotek
Matematyczne wyliczanki:
Jabłko, gruszka i daktyle – klaśnij w ręce razy tyle (3 razy)
Kapusta i ogórek – tyle razy podskocz w górę (2 razy)
Marchewka, pietruszka, bób – tyle razy przysiad zrób (3)
Kalarepka i mak – za uszy 2 razy się złap.
Ptasi koncert.
Nauczyciel rozkłada trzy obręcze i wyjaśnia:
– Będzie ptasi koncert. Podzielę was na trzy grupy. Każda grupa stanie obok jednej obręczy.
Tu są koguty, tu kury, a tu gęsi (nauczyciel wkłada obrazek do każdej obręczy). Ptaki
postanowiły nauczyć się śpiewu:
– koguty śpiewały tak: kukuryku, kukuryku, kukuryku…
– kury: ko, ko, ko…
– gęsi: gę, gę, gę…
Jestem dyrygentem i będę pokazywała, który zespół ma śpiewać. Patrzcie na mnie. Będę
pokazywać, które ptaki mają śpiewać.
Uwaga! Zaczynamy:
– nauczyciel wskazuje koguty (kukuryku, kukuryku…)
– nauczyciel wskazuje kury (ko, ko, ko…)
– nauczyciel wskazuje gęsi (gę, gę, gę…).
Jeżeli dzieci poradzą sobie z tym zadaniem, można zabawę kontynuować zmieniając układ
rytmiczny na odrobinę trudniejszy.
Piosenka pt. „Zabawa z Babcią i Dziadkiem”
1) Już zabawę zaczynamy, tylko Babcię przywitamy
Rączka prawa, rączka lewa i bioderkiem ruszyć trzeba/2x
2) Już zabawę zaczynamy, tylko Dziadka przywitamy
Lewa nóżka, prawa nóżka i łapiemy się za uszka/ 2x
3) Już zabawę zaczynamy, tylko Babcię przywitamy
Rączka prawa, rączka lewa i skaczemy hop do nieba/2x
4)Już zabawę zaczynamy, tylko Dziadka przywitamy
Prawa nóżka, lewa nóżka i tupiemy jak umiemy/2x
„Lecą liście z drzewa” – zabawa matematyczna przy jesiennej piosence „Spadają liście” z płyty Muzyczny Domek „Śpiewanki pokazywanki”. Nauczycielka rozrzuca liście w sześciu kolorach: żółty, czerwony, pomarańczowy, zielony, brązowy w rytm muzyki. Liście mają około 5 cm, są wycięte dziurkaczem i zalaminowane. Następnie na słowa piosenki „wszystkie listki spadły z drzewa, teraz je pozbierać trzeba”, dzieci zbierają po 4 liście i układają je przed sobą. Nauczycielka sprawdza poprawność wykonanego zadania, dzieci przeliczają liście, nazywają kolory. Kolejnym zadaniem jest poklasyfikowanie liści ze względu na kolor do kół ułożonych ze sznurowadeł w kolorach odpowiadającym liściom.
Inną propozycją zabawy z wykorzystaniem tych samych liści, kostki z oczkami i trzema sylwetami drzew jest kształcenie umiejętności odejmowania z wykorzystaniem konkretów. Najpierw dzieci układają na drzewach tyle liści ile nauczyciel pokaże palców. Gdy wszystkie liście znajdą się na drzewach. Nauczyciel wybiera dzieci do kulania kostką wykorzystując rymowankę „raz, dwa, trzy teraz kostką kulasz ty”. Dziecko przelicza oczka na kostkach i odejmuje tyle liści przesuwając je poza drzewo.
,,Zapasy dla wiewiórki”.
Podczas zabawy z piosenką, tworzenie i przeliczanie zbiorów z darów jesieni.
„Kolce jeża” – zabawa słuchowo – matematyczna z wykorzystaniem kolorowych patyczków. Układanie patyczków w zależności od ilości usłyszanych dźwięków granych na trójkącie.
„Poznajemy koło” – zapoznanie dzieci z figurą geometryczną jaką jest koło.
Zabawa z piosenką „O jak miło i wesoło gdy 1 koło krąży w koło. Koło jest tu koło jest tam nasze koło dobrze znam”, „gdy 2 koła krążą w koło” itp. Spośród rozsypanych figur geometrycznych (wykonane z papieru i zalaminowane) dzieci wybierają koła i kładą je na brystol w narysowane koło. Następnie nauczyciel pyta dzieci, co zauważyły wybierając figury. Dzieci odpowiadają, że koła są duże i małe. Nazywają kolory – cztery podstawowe: czerwony, żółty, zielony, niebieski. Dalej nauczyciel pyta jak możemy podzielić, posegregować koła. Po odpowiedzi dzieci nauczyciel rysuje 2 obręcze, do których dzieci przenoszą koła małe i duże. Teraz nauczyciel pyta, czy możemy coś jeszcze zrobić z kołami. Dzieci odpowiadają, że można poukładać je według kolorów. Nauczyciel pyta dalej ile kół ma narysować, jakich użyć kolorów. Dzieci ponownie segregują koła teraz według kolorów. Przeliczają figury danego koloru.
Zabawa „Tańczymy z misiami”
Dzieci tańczą z misiem, na przerwę w muzyce podajemy polecenia jak teraz będą tańczyły
– Tańczymy z misiem w kółeczku.
– Tańczymy z misiem na brzuchu.
– Tańczymy z misiem na głowie.
– Tańczymy, trzymając misia za jedną łapkę.
– Tańczymy z misiem na ramieniu.
Serduszko
Nauczyciel zakłada każdemu dziecku gumkę frotkę na lewy nadgarstek – na tę stronę po której jest serce. Włącza muzykę i dzieci swobodnie biegają po sali. Gdy muzyka robi stop, nauczyciel prosi dzieci aby przyłożyły rękę do lewej strony klatki piersiowej. Dzieci czują bicie serca. Włączamy muzykę trzy cztery razy. Za każdym razem bicie serca będzie mocniej wyczuwalne. Nauczyciel tłumaczy dzieciom, że serce mamy po lewej stronie ciała.
Zabawa „Wiążemy kółka”
W zabawie tej wywołanie cyfry od 2 do 9 jest hasłem do formowania przez dzieci kółek z odpowiednią liczbą uczestników. Zadaniu towarzyszy akompaniament gdzie rytm do marszu przeplata się z rytmem do podskoków. Przy akompaniamencie ćwierćnutowym dzieci maszerują pojedynczo po całej sali. Po usłyszeniu zmiany charakteru akompaniamentu na rytm punktowany podopieczni krążą w kółkach wykonując w rytmie punktowanym podskoki.
Klasyfikowanie przedmiotów według cech jakościowych
Dzieci poruszają się swobodnie w rytm muzyki. Na dany sygnał np.: mocny akord grany na pianinie, dźwięk instrumentu perkusyjnego (np. tamburyn) czy komendę słowną – uczestnicy zabawy tworzą grupy tożsame pod wzglądem określonej cechy np.: płeć – chłopcy, dziewczęta; kolor włosów na głowie; rodzaj ubrania, kolor swetra, koszuli, spodnie, spódnice; kolor oczu; wzrost; dodatkowe przedmioty, ozdoby np.: okulary, kolczyki,
Doskonalenie przez dzieci umiejętności liczenia.
Nauka słów i melodii utworu pt. Umiem liczyć do dziesięciu, muz. J. Skibińska-Czechowicz, sł. E. Drżał. Ilustracja ruchem treści literackiej piosenki, gra na instrumencie muzycznym np.trójkącie
Improwizacja ruchowa – modelowanie figur
Dzieci swobodnie maszerują w rytm muzyki po całej sali. Na dany sygnał (dźwięk: trójkąta, talerza, tamburyna, bębenka) dobierają się w grupy, podają sobie ręce i modelują jedną z wyznaczonych figur (kwadrat, trójkąt, prostokąt, koło).
Zabawa „Wędrujący koszyk”
Jak to miło i wesoło, kiedy koszyk krąży wkoło, koszyk tu, koszyk tam, koszyk krąży tu i tam – śpiewanie piosenki, losowanie zadań matematycznych , np. oblicz w pamięci 2+2 =, trzeci dzień tygodnia to.., tydzień ma …. dni, rok ma … miesięcy,
Opracowała: Halina Habiniak